De woesteling van Haarlem

	'Den Haarlemschen woesteling', gravure van Jan van de Velde II (1593-1641) naar het in circa 1625 door Frans Hals geschilderde mansportret Verdonck. Amsterdam, Rijksprentenkabinet.
	Klik op de gravure om deze in detail te bekijken. Het te laden bestand is 127 Kb groot, dus houd rekening met enkele minuten laadtijd. Voor de detail-gravure wordt een nieuw venster geopend. De oorspronkelijke pagina blijft via de taakbalk bereikbaar.

Het portret is ook wel bekend onder de namen 'Mans portret Verdonck', 'Een werckhuys boef' en 'Een aggressief satiricus'.

Het paneel van het schilderij van Frans Hals is 46,5 cm x 34 cm groot. Het is sedert 1916 aanwezig in de National Gallery of Scotland te Edinburg.

Uit onderzoek is ons gebleken dat het hier zeer waarschijnlijk gaat om Pieter Verdonck die op 14 februari 1623 'is gelast Joost Lijbaert ongemolesteert te laten op peyne van ter contrarie doende achter aff geleyt te worden'. Zo is dat vermeld in de burgemeestersresolutie, inventarisnummer 31, aanwezig bij de Archiefdienst voor Kennemerland te Haarlem.

Indien de door ons verkregen aanwijzingen over de geportretteerde Verdonck juist zijn, is hij op 7 september 1597 te Haarlem in ondertrouw gegaan in de gereformeerde gemeente aldaar. Hij werd aangeduid als Pieter Verdonck van Gent. Zijn vrouw was Catharina Gelaynis (ook Geleyns) van Vlissingen.

Er zijn aanwijzingen die erop duiden dat deze Pieter Verdonck verwant is aan de lakenkoper Balten Verdonck, die zich in 1586 met zijn gezin in Rotterdam vestigde en behoorde tot een doopsgezonde familie.
Zie stamboom Verdon(c)k, tak Rotterdam 2.

Over dit portret is een uitgebreide publicatie verschenen in Oud Holland, jaargang 1980, pagina 112-140, van Dr. P.J.J. van Thiel, kunsthistoricus, directeur afdeling schilderijen van het Rijksmuseum te Amsterdam. Om deze publicatie te lezen, en aan de weet te komen wie deze Verdonck is klikt u hier. Het betreft een Word bestand van 20 bladzijden, daarom geduld bij het binnenhalen van deze publicatie!



In bovenstaande krant werden onderstaande aafbeeldingen en de daaronder geplaatste tekst aangetroffen

      

FRANS HALS DE PLAAGGEEST EN ZIJN IJDELE VRIEND VERDONCK.
Een onderzoek met K-stralen heeft bewezen, dat een aan Frans Hals toegeschreven'mansportret (links) in de Nationale Galerij van Schotland te Edinburgh inderdaad een werk van deze meester is.
Echter bleek nog neer n.l. dat Hals, die plm. 1620 dit portret van zijn vriend
Verdonck maakte, hem, waarschijnlijk uit plagerij, een „ezelskinnebak" in de hand gaf. Vermoedelijk wist het slachtoffer dit grapje niet te apprecieeren, waarom hij later door een ander het aanstootgevende kaakbeen door een wijnglas liet vervangen, bij welke gelegenheid hem tevens een roodfluweelen hoed werd opgezet Door verwijdering der overschildering is het doek thans in zijn oorspronkelijke staat hersteld.

Zes pagina's informatie verkregen via internet  over boven vermelde Verdonck. Klik hier om kennis te nemen

� Copyright by Piet Verdonk, Diemen (NL). All rights reserved.
Laatst bijgewerkt op 12-01-2023